Każda kobieta pełni w swoim życiu wiele ról i wszystkie są ważne. Jesteśmy matkami, żonami, siostram…
portal dla kobiet świadomych
portal dla kobiet świadomych
Konkurs w social media. Jak go legalnie przeprowadzić?
Konkurs organizowany za pomocą social mediów jest świetnym narzędziem do wypromowania własnej marki. Pozwala marce zdobyć sympatię klientów, klientom daje możliwość lepszego poznania oferowanych przez markę produktów, a także umożliwia marce dotarcie do nowych klientów.
Przyjrzyjmy się hipotetycznej sytuacji. Jesteś małym przedsiębiorcą, prowadzisz na Facebooku sklep z ręcznie wyrabianymi świecami sojowymi. W celu wypromowania swojej marki postanawiasz zorganizować konkurs. Spontanicznie wrzucasz posta ze zdjęciem swoich świec i komunikujesz swoim obserwatorom, że jak oznaczą w komentarzu trzy dowolne osoby lub udostępnią ten post na swojej tablicy, to do środy wylosujesz zwycięzców, którzy będą mogli wygrać jedną z Twoich świec. W czwartek wieczorem robisz spontanicznego liva gdzie do szklanej kuli wrzuciłaś nicki osób, które wzięły udział w Twoim konkursie i zamykając oczy losujesz zwycięzcę. Taki wybór zwycięzcy wydaje Ci się najbardziej sprawiedliwy, Twoi obserwatorzy będą zadowoleni. Brzmi fantastycznie, prawda?
Otóż z marketingowego punktu widzenia być może. Z prawnego punktu widzenia, absolutnie nie (czytając dalej artykuł dowiesz się dlaczego nie). Z moich obserwacji wynika, że około 70% konkursów organizowanych za pomocą social media jest organizowanych nielegalnie. Niestety wielkość marki nie ma tutaj znaczenia, zdaje się, że większość twórców podchodzi do kwestii legalności konkursu z dużą dozą nonszalancji. Nie zdają sobie natomiast sprawy z poważnych konsekwencji jakie mogą ich spotkać przy organizacji nielegalnego konkursu w social media.
Jeśli czytasz ten artykuł, to wierzę, że kwestia ta nie jest Ci obca i obojętna. Z tego artykułu dowiesz się:
dlaczego losowanie może być niebezpieczne,
brak zgłoszenia konkursu do odpowiednich organów może skończyć się odpowiedzialnością karnoskarbową, a Ty popełnisz przestępstwo,
a także, że całkowita utrata Twojego internetowego dorobku nie jest tylko odległym widmem.
W artykule daję konkretnewskazówkijakzorganizowaćlegalnykonkurs na platformach społecznościowych takich jak Facebook, Instagram oraz YouTube. Zapraszam do dalszej lektury!
Konkurs w świetle prawa. Czym jest?
Zacznijmy od podstaw. W świetle polskiego prawa konkurs jest swego rodzaju przyrzeczeniem publicznym, które jako instytucja jest uregulowane w Kodeksie cywilnym w art. 919-921. Istotą takiego konkursu jest przyznanie nagrody za najlepsze dzieło lub najlepszą czynność. Co więcej, aby konkurs w świetle prawa mógł w ogóle zaistnieć należy określić termin, do którego można ubiegać się o nagrodę. Konsekwencją określenia tego terminu, jest to, że takiego konkursu nie można odwołać (nie można cofnąć danego przyrzeczenia publicznego).
Organizując konkurs należy pamiętać, że nie dzieje się on w prawnej próżni. W zależności od okoliczności, może on podlegać uregulowaniom szeregu ustaw takich jak na przykład Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych,Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Ustawa o ochronie danych osobowych czy też Ustawa o grach hazardowych. W mojej ocenie ta ostatnia ustawa jest szalenie ważna, ponieważ złamanie jej postanowień może prowadzić do odpowiedzialności karnoskarbowej… a to już nie przelewki.
Nagroda w konkursie
Udział w konkursie bierzemy zwykle dlatego, że oferowana w nim nagroda jest dla nas atrakcyjna. Jako organizatorzy konkursu musimy jednak pamiętać, że zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych, a także związanych ze sprzedażą premiową, pobiera się podatek w wysokości 10% wartości nagrody (dotyczy to zarówno nagrody pieniężnej jak i rzeczowej).
Kto ten podatek ma odprowadzić?
Organizator konkursu. Każde inne postanowienie przerzucające ten obowiązek na uczestników konkursu jest nieważne. Co więcej, organizator konkursu, który postanowi nie rozliczyć tego podatku – popełnia przestępstwo karnoskarbowe.
Czy jest możliwość niepłacenia tego podatku?
Owszem. Wskazana powyżej ustawa przewiduje taką możliwość. Obowiązek zapłaty podatku od wygranej w konkursie nie dotyczy nagród w konkursach organizowanych i ogłaszanych przez środki masowego przekazu (social media jak najbardziej mieszczą się w tym katalogu), o tematyce naukowej, kulturalnej, dziennikarskiej, sportowej lub artystycznej, dotyczących sprzedaży premiowej – o ile jednorazowa wartość wygranych lub nagród w konkursie nie przekracza kwoty 2000 złotych.
Losowanie. Dlaczego jest niebezpieczne?
Losowanie kojarzy nam się ze sprawiedliwym wyborem zwycięzcy. W końcu to nie my, a ślepytraf zadecydował o wynikach. Nikt nie może mieć do nas pretensji.
Pozwól, że przytoczę tutaj stosowne postanowienia Ustawy o grach hazardowych, aby lepiej zobrazować Ci powagę sytuacji. Zgodnie z art. 2 ust. 1 wyżej wspomnianej ustawy “Grami losowymi są gry, w tym urządzane przez sieć Internet, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależyodprzypadku.“
Co to oznacza dla organizatora konkursu? To, że jego konkurs (a w zasadzie loteria) podlega pod uregulowania tejże ustawy. W telegraficznym skrócie, aby zorganizować legalną loterię organizator musiałby zgłosić ją do dyrektora administracji izby skarbowej i uzyskać zezwolenie na jej przeprowadzenie, a także przykładowo zapewnić wypłacalność nagród.
Przypomnę Ci, że będzie to dotyczyło na przykład naszej hipotetycznej sytuacji, którą opisałam Ci na wstępie artykułu, ponieważ organizatorka postanowiła losować zwycięzcę. Nie ma więc znaczenia, czy jesteś małym przedsiębiorcą działającym na skalę lokalną, czy też dużą marką – jeśli postanowisz losować zwycięzców musisz liczyć się z tym, że Twoim obowiązkiem jest przestrzeganie przepisów ustawy o grach hazardowych.
Konsekwencje?
Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym organizatorowi nielegalnej loterii grozi grzywna w wysokości 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. W przypadku mniejszej wagi organizator konkursu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Co z uczestnikiem takiej nielegalnej loterii? Podlega on karze grzywny w wysokości do 120 stawek dziennych.
Mam nadzieję, że rozumiesz już, że niewinne losowanie książki w konkursie na Facebooku może mieć poważne konsekwencje. Tylko straszę? Zapewniam Cię, że organy celne na bieżąco monitorują przeprowadzanie takich loterii. I tutaj Cię zaskoczę – oni też mają INTERNET! Znalezienie takiej nielegalnej loterii nie zajmie nikomu więcej niż kilka minut. Naprawdę nie warto ryzykować.
Dane osobowe
O RODO słyszeli już wszyscy (a jeśli nie słyszałaś to daj znać, gdzie mieści się to piękne odosobnione miejsce :)), dlatego nikogo zapewne nie zdziwi fakt, że również przy organizacji konkursu w social media musimy zadbać o zgodne z prawem gromadzenie danych osobowych. Powinniśmy zadbać (najwygodniej zrobić to w regulaminie konkursu) o stosowne zapisy dotyczące ochrony danych osób biorących udział w naszym konkursie. W regulaminie powinny znaleźć się zapisy dotyczące przetwarzania danych osobowych, podstawy prawnej na jakiej do tego przetwarzania danych dochodzi, a także w jakim celu to robimy. Organizator konkursu powinien także poinformować uczestników o tym, kto jest administratorem ich danych osobowych, w jaki sposób mogą się z nim skontaktować, a także jakie przysługują im prawa względem przetwarzania ich danych osobowych. Organizator powinien zadbać o zgodne z prawem zapisy dotyczące kwestii danych osobowych, aby nie narazić się na zarzut ich naruszania.
Prawa autorskie
Bardzo często w ramach zadania konkursowego wymagane jest wykonanie jakiejś pracy twórczej np. namalowanie obrazu, zrobienia zdjęcia zawierającego konkretne elementy czy też przygotowanie kreatywnego opisu produktu. Jeśli ta twórcza praca będzie spełniała wymogi bycia utworem (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) tj. będzie miała indywidualny charakter (będzie po prostu oryginalna) – będzie również objęta ochroną na gruncie tejże ustawy. Może zdarzyć się tak, że jako organizator konkursu będziesz chciała posiadać prawa do tej pracy, aby np. umieścić ją na swoim produkcie. Zanim jednak to zrobisz, zadbaj koniecznie o przeniesienie praw autorskich przysługujących autorowi tej twórczej pracy, na Ciebie jako organizatora konkursu. Bez tego, nie będziesz miała żadnych praw do prac stworzonych w ramach organizowanego przez Ciebie konkursu.
Pamiętaj tylko, że serwis YouTube nakłada w tym zakresie poważne ograniczenia! Przeczytasz o nich w dalszej części artykułu.
Konkurs organizowany na Facebooku i Instagramie
Portal społecznościowy Facebook jest również właścicielem portalu społecznościowego Instagram dlatego uregulowania w zakresie organizowania konkursów na obydwu tych platformach są praktycznie tożsame.
Czy Ci się to podoba czy nie, organizując konkurs za pomocą danej platformy społecznościowej jesteś zobligowana do przestrzegania stworzonych przez nie regulaminów.
Regulamin Facebooka wprost zabrania organizowania za jego pośrednictwem loterii internetowych bez jego wyraźnej zgody! Oznacza to, że w momencie, kiedy na tej platformie postanowisz zorganizować losowanie, łamiesz nie tylko zasady wynikające z ustawy o grach hazardowych, ale także regulamin tej platformy.
Przygotuj regulamin
Organizując konkurs na Facebooku bądź Instagramie masz obowiązek przygotować stosowny regulamin. Co więcej, muszą się w nim znaleźć stosowne zapisy. Jakie? Powinnaś w nim umieścić zapis zwalniający platformę Facebook lub Instagram z ponoszenia odpowiedzialności za przeprowadzany przez Ciebie konkurs. Konieczne jest również wskazanie, że promocja (konkurs) nie jest w żaden sposób sponsorowana, związana, popierana ani przeprowadzana przez Facebooka lub Instagrama. Brak tych postanowień jest złamaniem ich regulaminów.
Tutaj mój ulubiony zapis, który jest naruszany przez większość organizatorów konkursów na tych platformach! “Udostępnij, na osi czasu swojego znajomego a otrzymasz dodatkowe punkty w losowaniu” albo “Udostępnij na swojej osi czasu, aby wziąć udział w naszym konkursie” czy też “Oznacz znajomych, aby wziąć udział w konkursie”. Wszystkie te zapisy są wprost ZABRONIONE w regulaminach tychże platform. Regulamin Instagrama wzrost stanowi, że niedozwolone jest błędne oznaczanie treści, a także zachęcanie do tego użytkowników np. poprzez oznaczanie się na zdjęciach, na których nas nie ma!
Jeśli gromadzisz dane osobowe uczestników konkursu (a zapewne tak jest) powinnaś również umieścić w regulaminie zapis o tym, że to Ty te dane gromadzisz a nie Facebook czy też Instagram. Portale wymagają również umieszczenia stosownych informacji dotyczących ochrony danych osobowych.
Za złamanie regulaminów powyższych platform może czekać cię ograniczenie Twojego konta lub jego całkowitezablokowanie. Dla osób, które nie prowadzą działań biznesowych na tych platformach może nie być to dotkliwa kara. Potrafię sobie jednak wyobrazić, że dla kogoś kto nie ma własnej strony internetowej i całą swoją działalność biznesową opiera tylko na tych platformach – może to być po prostu katastrofa. To tak jakbyś po latach gromadzenia społeczności nagle obudziła się pewnego dnia i musiała zaczynać totalnie od zera. Czy organizacja nielegalnego konkursu jest warta takiego ryzyka?
Konkurs organizowany na YouTubie
Jeśli dotarłaś do tego momentu artykułu, zapewne domyślasz się co chcę Ci teraz przekazać. Konkurs organizowany na platformie YouTube musi być zgodny z ich regulaminem :).
Organizator konkursu jest zobligowany do przygotowania “Oficjalnych zasad” (mówiąc krótko regulaminu konkursu). Zwracam Waszą uwagę, że w takim regulaminie musi być umieszczony link do Wytycznych społeczności YouTube, a także informacja, że ich nieprzestrzeganie powoduje dyskwalifikację z konkursu!
Podobnie jak przy konkursie organizowanym na Facebooku lub Instagramie, również tutaj musi znaleźć się zapis, że YouTube w żaden sposób nie sponsoruje Twojego konkursu. Twoim obowiązkiem jest również umieszczenie stosownych informacji o danych osobowych.
Nowością (w porównaniu do Facebooka i Instagrama) jest to, że nie możesz wymagać od uczestników przeniesienia autorskich praw majątkowych do np. filmu przygotowanego przez uczestnika konkursu. Jeśli chciałabyś dokonać przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów wytworzonych przez uczestników konkursu nie możesz go organizować za pomocą platformy YouTube!
Konkursu nie możesz organizować za pomocą jednostek reklamowych. Dozwolone jest organizowanie konkursu z wykorzystaniem zawartości umieszczonej na Twoim koncie.
Bonusowo postanowiłam dać Ci kilka wskazówek jak powinien być skonstruowany regulamin konkursu! Regulamin konkursu nie jest elementem obowiązkowym (ale i tak zalecam wszystkim organizatorom konkursów, aby taki regulamin tworzyli, pozwoli to uniknąć ewentualnych błędów i sporów na tym tle), chyba, że konkurs chcemy przeprowadzić na platformie społecznościowej takiej jak Facebook, Instagram czy też YouTube. Wtedy, zredagowanie regulaminu konkursu jest naszym obowiązkiem.
W Kodeksie cywilnym próżno jednak szukać informacji o tym, co powinien zawierać taki regulamin konkursu. Warto w takim razie sięgnąć do innych ustaw, a także wypracowanych do tej pory standardów. Minimum informacji i postanowień, które powinno znaleźć się w regulaminie konkursu to:
dane oznaczające organizatora konkursu umożliwiające jego identyfikację,
termin rozpoczęcia oraz termin zakończenia konkursu,
określenie do kogo konkurs jest skierowany,
opis zadania konkursowego, uprawniającego do udziału w konkursie,
sposób wyłonienia zwycięzcy konkursu,
określenie nagrody bądź nagród,
sposób ogłoszenia zwycięzcy konkursu.
Należy również pamiętać o wskazanych wcześniej w artykule dodatkowych zapisach wynikających z regulaminów serwisów społecznościowych, które są konieczne do przeprowadzenia konkursu na danej platformie.
Regulamin konkursu powinien być udostępniony w miejscu, gdzie potencjalni uczestnicy konkursu mogą się z nim zapoznać PRZED wzięciem udziału w konkursie. Na YouTubie może to być np. opis pod filmem, na Facebooku lub Instagramie np. post konkursowy. Ważne jest, aby potencjalny uczestnik konkursu miał łatwy dostęp do regulaminu konkursu jeszcze zanim weźmie w nim udział.
Podsumowanie
Temat konkursu w social media, być może wydaje się błahym zagadnieniem, jednak nieznajomość zasad jego legalnego przeprowadzania może doprowadzić do poważnych biznesowych konsekwencji, których bardzo często nie jesteśmy nawet świadomi. Powtarzając już tę nieco wyświechtaną łacińską paremię ignorantiaiurisnocet (nieznajomość prawa szkodzi), bardzo chciałabym abyście zapamiętały, że przygotowanie legalnego konkursu nie musi być wcale trudne czy żmudne o ile pamiętamy o podstawowych zasadach, które zostały wskazane w artykule. Twórzcie konkursy, rozwijajcie swoje marki – róbcie to jednak z głową i przede wszystkim legalnie!
EwaStawecka – adwokat, współtwórczyni i współautorka bloga prawno-biznesowego skierowanego do kobiet www.prawniczkidlakobiet.pl. W ramach tego projektu edukuje i pomaga kobietom w świadomy sposób podejmować przemyślane decyzje biznesowe. Jej wizją jest stworzenie miejsca, gdzie kobiety posiadające własne firmy będą się czuły dobrze zaopiekowane i znajdą odpowiedzi na nurtujące je pytania.
Z prawem związana jest już od prawie 10 lat. Swoje doświadczenie zdobywała najpierw na studiach będąc aktywnym członkiem Studenckiej Poradni Prawnej świadczącej nieodpłatną pomoc dla najbardziej potrzebujących mieszkańców Krakowa, a także w krakowskich kancelariach adwokackich. Obecnie z powodzeniem prowadzi własną indywidualną kancelarię adwokacką www.staweckakancelaria.pl.
